Khái niệm vá» bà o phÃ
Người thừa cân béo phì có tình trạng mỡ thừa tích tụ quá mức và có hại đến sức khỏe. Như vậy, bệnh béo phì sẽ thể hiện rõ ở trọng lượng cơ thể so với trọng lượng tiêu chuẩn dựa trên chiều cao của người khỏe mạnh.
Điều này không có nghĩa là người bình thường không có tích tụ mỡ thừa mà trong cơ thể luôn có lượng mỡ cố định để cơ thể sử dụng khi cần thiết. Mỡ có thể chuyển hóa thành năng lượng cho hoạt động của các cơ quan và cơ thể, có khả năng giữ nhiệt và bảo vệ các vùng khỏi chấn động. Song khi lượng mỡ tích tụ này quá lớn, nó lại cản trở các cơ quan hoạt động.
Chỉ số cân nặng BMI được sử dụng để phân loại bệnh thừa cân béo phì. Công thức tính chỉ số khối cơ thể này dễ dàng và đánh giá chính xác lượng mỡ trên cơ thể.
Chỉ số BMI = Cân nặng cơ thể / (Chiều cao x chiều cao) = kg/m2.
Cũng theo phân chia của tổ chức Y tế thế giới WHO, người bình thường trưởng thành có cân nặng vượt quá tiêu chuẩn như sau:
· BMI từ 25 - 29.9: thừa cân.
· BMI từ 30 trở lên: Béo phì.
Người béo phì thường tích mỡ thừa ở các bộ phận của cơ thể như: bụng, eo, đùi, ngực, … Người béo phì nghiêm trọng mỡ sẽ tụ lại trên toàn cơ thể.
Nguyên nhân gây ra thừa cân béo phì
https://vienthammykorea.vn/beo-phi/
Thừa cân béo phì chủ yếu do sự mất ổn định giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao.
Nguyên nhân dẫn đến thừa cân béo phì là bởi:
· Sự mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào và năng lượng tiêu hao. Phần lớn năng lượng nạp vào vượt quá nhu cầu năng lượng cơ thể cần, vậy nên năng lượng bị dư thừa và được đổi thành mỡ tích tụ ở các cơ quan, tổ chức.
· Nguyên nhân di truyền: Có những người có một vài gen trong các nhóm gen như nhóm gen kích thích sự ngon miệng, nhóm gen liên quan đến năng lượng bị tiêu hao, nhóm gen điều hoà chuyển hoá, nhóm gen liên quan đến sự khác biệt và tế bào mỡ phát triển. Trong gia đình nếu cha hoặc mẹ hay thậm chí tất cả đều béo phì thì nguy cơ con cái bị tăng cân tăng cao. Nhiều người bị béo phì thừa cân do khả năng di truyền có tốc độ trao đổi chất chậm chạp, khó cải thiện.
· Sụn tuyến giáp: là vấn đề tuyến giáp không tạo ra đủ các hormone cần thiết cho cơ thể. Sự thiếu hụt hormone làm cho quá trình trao đổi chất bị ngưng lại, đồng nghĩa với lượng chất béo không được đốt cháy, là lý do dẫn đến tăng cân.
· Khó ngủ: Theo nghiên cứu nếu bạn thường xuyên thiếu ngủ 30 phút một ngày sẽ làm tăng khả năng thừa cân, béo phì lên đến 17%. Khi bạn ngủ không đủ, lượng ghrelin sẽ tăng lên làm bạn nhanh cảm thấy đói, thèm đồ ăn có nhiều đường. Lâu dần sẽ dẫn đến mất kiểm soát khi thèm ăn, là nguyên nhân gây thừa cân, béo phì.
Người gặp nguy cơ cao bị thừa cân béo phì bao gồm:
· Người gặp thói quen dùng đồ ăn nhanh, thức ăn giàu năng lượng, ăn nhiều chất béo, ăn nhiều đồ chiên, rán, ăn không nhiều rau, uống nhiều nước ngọt, rượu bia ...
· Môi trường làm việc văn phòng tĩnh tại, ít vận động hoặc lười tập luyện cũng là nguyên nhân của béo phì.
· Những người hoạt động thể lực thường ăn thức ăn giàu năng lượng, khi họ thay đổi lối sống, hoạt động giảm đi nhưng vẫn giữ thói quen ăn nhiều cho nên bị béo phì.
Một số thói quen ăn uống dẫn đến béo phì
1. Ăn hai bữa một ngày
Chế độ ăn kiêng được sử dụng nhiều nhất cho người béo phì là hai bữa một ngày. Một vài người có cuộc sống bận bịu và chỉ ăn khi đói, cũng có nhiều người ăn sáng có ít thời gian, và họ luôn thấy rằng cực đói trước bữa trưa.
Những người ăn ít hơn một bữa có nhiều khả năng tăng cân vì họ có cảm giác nhanh đói trong bữa ăn. Họ thích ăn nhiều đồ ăn có hàm lượng calo cao như mì, bánh hấp, cơm và thức ăn ngọt để thỏa mãn mong muốn calo của não bộ khiến lượng đường trong máu tăng nhanh.
Vì vậy, để kiểm soát việc bổ sung vào cơ thể những thực phẩm nhiều calo và giảm được cân nặng, chúng ta nên đưa nhỏ lượng calo nạp vào cơ thể mỗi ngày thành 3 lần để hạn chế tình trạng quá đói.
2. Nhịn ăn sáng
Nhiều người nghĩ rằng, không ăn sẽ giảm được béo, hoặc đôi khi do quá bận, không kịp ăn sáng, rồi gộp bữa sáng với bữa trưa làm một. Thực tế thì ngược lại, việc nhịn ăn sáng, sẽ mau chóng để cơ thể bổ sung năng lượng vào dịp khác, như làm ta ăn trưa hoặc tối nhiều hơn, ăn vặt nhiều hơn… để bù lại phần năng lượng thiếu hụt, kết quả làm tăng cân một cách không mong muốn. Nhịn ăn sáng còn không tốt cho dạ dày và tuổi thọ bị giảm.
3. Ăn tối rất muộn
Thói quen ăn uống gây béo phì phổ biến thứ hai là ăn quá khuya, thường thấy ở nhiều người làm việc quá giờ và ca đêm. Do ăn khuya, vận động ít, trao đổi chất chậm nên lượng calo này ăn vào sẽ tích tụ dần trong cơ thể hình thành mỡ.
Nếu không thể thay đổi thời gian ăn uống vì nguyên nhân công việc, có thể đem theo hộp cơm hoặc để một số đồ ăn nhanh ở văn phòng để không bị ăn quá muộn. Nếu đã qua 9 giờ tối, hãy chọn một vài thức ăn không nhiều calo, ví dụ như súp hoặc rau.
4. Thói quen ăn nhiều calo trong 2 loại thực phẩm
Một số người béo phì thường không thích chọn rau và thực phẩm giàu protein, mà bổ sung vào bữa ăn của họ nhiều thực phẩm có nhiều tinh bột hơn, chẳng hạn như cơm với bánh mì, mì ramen với cơm rang, mì udon với cơm… dẫn tới lượng calo bổ sung vào cơ thể vượt quá mức cần thiết.
Vì vậy, để tránh thừa cân béo phì, những người hay ăn hai thực phẩm nên ăn nhiều rau hơn, ăn rau trước rồi mới ăn, để rau mang lại cảm giác no cố định và giảm ăn nhiều thực phẩm chủ yếu nhiều tinh bột.
5. Ăn nhiều những thực phẩm chủ yếu giàu tinh bột
Có tác động đến sự tăng cân hơn việc ăn hai loại thực phẩm chính là chỉ ăn những loại đồ ăn chủ yếu. Như chỉ ăn một loại thực phẩm như mì ống, mì ramen và cơm rang trong hai bữa một ngày. Chỉ ăn những thực phẩm thiết yếu nhiều tinh bột sẽ có sự tác động lớn về lượng đường trong máu và dễ bị đói.
Thời điểm này cơ thể sẽ gia tăng nhu cầu ăn vặt giữa các bữa chính. Đặc biệt là mì, cơm rang và các món ăn khác thường sử dụng nhiều gia vị và dầu mỡ nên nhanh dẫn đến tăng cân. Cách ăn này cũng có thể dẫn đến dinh dưỡng bị mất cân bằng và chuyển hóa kém.
Vì vậy, một bữa ăn khoa học nên có hai hoặc ba món, không chỉ có rau mà còn phải cung cấp đủ chất đạm.
